Sữa không chứa lactose có lợi như thế nào?

Sữa bột trẻ em không lactose là một loại sữa công thức làm từ sữa bò được thiết kế đặc biệt cho trẻ mắc chứng bất dung nạp lactose. Ở một vài trường hợp đặc biệt, trẻ sơ sinh có thể mắc galactosemia, khi đó việc tiếp xúc với sữa có chứa lactose có thể đe dọa tính mạng. 

Trên thị trường hiện nay có nhiều loại sữa khác nhau, vì vậy đôi khi các mẹ sẽ thấy bối rối trong việc lựa chọn sữa phù hợp với bé. Và nếu bé có mắc các bệnh lý liên quan lactose thì sẽ càng khiến việc lựa chọn trẻ nên khó khăn hơn. Dưới đây sẽ là một số lưu ý để các mẹ cân nhắc xem loại sữa nào thì sẽ tốt nhất cho bé. 

Sữa công thức không chứa lactose là gì?

Sữa công thức không chứa lactose thường được làm từ sữa bò đã được tinh chế để loại bỏ lactose và thay thế bằng một dạng đường khác. Thay vì sử dụng lactose như một nguồn carbohydrate, sữa công thức không chứa lactose dùng ngô để thay thế.

Cả sữa công thức không có lactose và sữa đậu nành đều không chứa lactose, tuy nhiên điểm khác biệt là sữa công thức không có lactose được tạo ra từ sữa bò và do đó có chứa protein từ sữa bò. Vì vậy mặc dù sữa công thức không chứa lactose có thể phù hợp với trẻ bị bất dung nạp lactose nhưng vẫn sẽ không thể được sử dụng với trẻ bị dị ứng đạm sữa bò.

Sữa công thức chứa ÍT lactose

Sữa công thức ít lactose không giống với sữa công thức không chứa lactose. Chúng vẫn chứa lactose nhưng với liều lượng thấp hơn. Sữa công thức có hàm lượng lactose thấp có thể là một lựa chọn tốt để cân nhắc cho những bé hay trớ, quấy khóc, khạc nhổ nhiều hoặc có biểu hiện khó chịu nói chung.

Bất dung nạp lactose

Bất dung nạp lactose là khả năng tiêu hóa đường lactose bị suy giảm. Để tiêu hóa đường lactose, cơ thể cần sản xuất một loại enzyme gọi là lactase. Một số trẻ không sản xuất đủ lượng enzyme này. Tỷ lệ mắc bệnh chưa được biết rõ, tuy nhiên hiếm có trường hợp nào mà trẻ không thể tạo ra được lactase.

Các triệu chứng của chứng không dung nạp lactose bao gồm:

• Đầy hơi, chuột rút
• Tiêu chảy hoặc phân lỏng
• Đầy bụng, xì hơi
• Buồn nôn, đau bụng

Thiếu hụt enzyme lactase bẩm sinh (nguyên phát)

Một số trẻ không thể sản xuất lactase trong thời gian dài, được gọi là thiếu hụt lactase nguyên phát hoặc bẩm sinh. Tình trạng này xảy ra khi trẻ sinh ra không có enzyme lactase và thường là do di tryền, thừa hưởng gen từ cha mẹ của trẻ. 

Thiếu hụt lactase nguyên phát là cực kỳ hiếm. Trẻ sơ sinh bị tình trạng này cần một loại sữa công thức chuyên biệt, chẳng hạn như sữa từ đậu nành hoặc sữa công thức hoàn toàn không chứa lactose.

Thiếu hụt lactase thứ phát

Trẻ sơ sinh và trẻ em đôi khi bị giảm tạm thời lượng lactase, được gọi là thiếu hụt lactase thứ phát. Tình trạng này có thể xảy ra sau một đợt tiêu chảy làm tổn thương niêm mạc ruột. Rotavirus và Giardia là hai vi sinh vật phổ biến có thể làm hỏng ruột và gây ra chứng không dung nạp lactose tạm thời. Bệnh Crohn và bệnh Celiac cũng có thể gây ra tình trạng này.

Trẻ sinh non có thể bị thiếu hụt men lactase trong quá trình phát triển. Đây là tình trạng tạm thời, thường chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn sau khi sinh. Những trẻ này cuối cùng thường có thể sản xuất lactase, dung nạp được lactose.

Không dung nạp lactose tạm thời thường không cần chuyển sang sữa công thức không chứa lactose. Khi các tình trạng cơ bản được điều trị, tình trạng không dung nạp lactose thường sẽ hết.

Galactosemia 

Galactosemia (bệnh rối loạn chuyển hóa đường đơn) là một tình trạng hiếm gặp trong đó trẻ sơ sinh không thể phân hủy đường galactose, là một phần của đường lactose. Các đột biến trong gen ảnh hưởng đến các enzym phân hủy galactose gây ra tình trạng này.

Có một số loại bệnh galactosemia: 

• Bệnh galactose huyết cổ điển (Type I) : ​​Dạng phổ biến nhất và nặng nhất, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị bằng chế độ ăn ít galactose
• Thiếu hụt galactokinase (Type II) : Gây ra ít vấn đề y tế hơn so với type 1, nhưng trẻ sơ sinh có thể bị đục thủy tinh thể
• Thiếu hụt men galactose epimerase (Type III) : Các vẫn đề thay đổi từ nhẹ đến nặng và có thể bao gồm các biến chứng như đục thủy tinh thể, chậm phát triển, khuyết tật trí tuệ, các vấn đề về gan và thận.

Tuy nhiên tỉ lệ bệnh rất hiếm, Type I có tỉ lệ 1/30.000 đến 60.000 trẻ sơ sinh. Loại II và III thậm chí ít xảy ra hơn. Tình trạng này được chẩn đoán khi mới sinh thông qua các xét nghiệm sàng lọc sơ sinh hoặc các triệu chứng lâm sàng như vàng da và nhiễm trùng huyết. Trẻ bị galactosemia không thể dung nạp sữa mẹ và phải dùng sữa công thức không chứa lactose không có nguồn gốc từ sữa bò. 

Các rối loạn tiêu hóa khác

Bởi triệu chứng không đặc trưng, vì vậy nếu trẻ có những rối loạn về đường tiêu hóa tuy nhiên có thể không phải do bất dung nạp lactose. Dị ứng, trào ngược và đau bụng hay một số triệu chứng tương tự có thể gây khó chịu cho bé. Muốn tìm nguyên nhân chính xác cho chúng bé sẽ cần được khám bởi các chuyên gia y tế để chẩn đoán xác định.

Dị ứng đạm sữa bò

Sữa bò là một trong những chất gây dị ứng hàng đầu cho trẻ em. Tuy nhiên, dị ứng này thường là do protein trong sữa chứ không phải đường lactose (đường). Có thể xuất hiện khi sinh hoặc có thể tăng dần khi trẻ lớn lên. Bất dung nạp lactose phổ biến hơn ở trẻ em từ 2 tuổi trở lên.

Các triệu chứng của dị ứng protein sữa bao gồm:

• Bệnh tiêu chảy
• Phát ban
• Cáu gắt
• Sổ mũi
• Nôn mửa

Các bậc cha mẹ đôi khi nhầm lẫn các triệu chứng của dị ứng đạm sữa với triệu chứng đau bụng, đầy hơi hoặc các vấn đề tiêu hóa thông thường khác ở trẻ sơ sinh.

Các phản ứng nghiêm trọng hơn với protein sữa bao gồm sưng môi, lưỡi và cổ họng và sốc phản vệ. Nếu bé đang có phản ứng nghiêm trọng với chất gây dị ứng chưa biết, nhanh chóng đưa trẻ đến trung tâm y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Ợ hơi, trào ngược thực quản

Trẻ bị trào ngược sẽ khạc ra một lượng nhỏ sữa sau khi ăn. Trào ngược khá phổ biến, xảy ra ở hơn một nửa số trẻ sơ sinh. Hầu hết, trào ngược thường xuyên xảy ra mà không gây đau đớn hay quấy khóc. Tuy nhiên, đôi khi nó cũng có thể trở nên nghiêm trọng.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) xảy ra ở ít hơn 1% trẻ sơ sinh. Một van yếu ở đầu trên của dạ dày gây ra GERD. Cho ăn quá nhiều thường gây ra GERD. 

Các triệu chứng của GERD bao gồm:

• Sặc khi trớ
• Ợ chua, có thể quan sát được, kèm theo khó chịu và quấy khóc
• Tăng cân kém

Trào ngược thực quản có thể được điều trị bằng cách thay đổi chế độ ăn uống. Cho trẻ bú ít hơn và thường xuyên hơn, giữ trẻ đứng thẳng, nếu tình trạng trở nên nặng và khiến trẻ khó chịu hãy đưa trẻ đến trung tâm y tế gầ nhất để được tư vấn và kiểm tra.

Colic

Colic( khóc dạ đề) là một thuật ngữ dùng để chỉ những cơn khóc không nguôi ở trẻ sơ sinh. Colic có đặc điểm là quấy khóc kéo dài hơn ba giờ một ngày, hơn ba ngày một tuần và kéo dài hơn ba tuần. Nó ảnh hưởng từ 10% đến 40% trẻ sơ sinh. Đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân của Colic.

Mặc dù không có cách điều trị dứt điểm cho chứng đau bụng, nhưng bác sĩ có thể tư vấn mẹ thử nhiều cách khác nhau để xem chúng có giúp ích không. Bổ sung men vi sinh và chuyển sang sữa công thức thủy phân có thể sẽ có tác dụng.

Nếu được các bác sĩ tư vấn nên cho trẻ sử dụng sữa công thức không chứa lactose, thì có rất nhiều loại sữa công thức để mẹ lựa chọn. Hầu hết các nhà sản xuất sữa công thức lớn đều có sản xuất các loại sữa công thức chuyên biệt cho mọi nhu cầu. Nếu mẹ không chắc loại sữa công thức nào tốt nhất cho con mình, hãy hỏi các chuyên gia y tế để được tư vấn loai sữa phù hợp nhất 

Tuy nhiên có thể sẽ mất một khoảng thời gian để thấy kết quả rõ rệt sau khi chuyển từ sữa bò thông thường sang sữa công thức không chứa lactose ( khoảng một hoặc hai tuần)